संतोषी माँ की आरती

आरती : संतोषी माता 

जय संतोषी माता मैया जय संतोषी माता |

अपने सेवक जन को सुख सम्पत्ति दाता ||

सुन्दर चीर सुनहरी माँ, धारण कीन्हों |

हीरा पन्ना दमके, तन श्रंगार लीन्हों ||

गेरु लाल घटा छवि, बदन कमल सोहे |

मन्द हँसत करुणामयी, त्रिभुवन मन मोहे ||

स्वर्ण सिंहासन बैठी, चँवर ढूरे प्यारे |

धुप, दीप, मधुमेवा, भोग धरे न्यारे ||

गुड़ अरु चना परम प्रिय, तामे संतोष कियो |

संतोषी कहलाई, भक्त्तन वैभव दियो ||

शुक्रवार प्रिय मानत, आज दिवस सोही |

भक्त्त मण्डली छाई, कथा सुनत मोही ||

मन्दिर जगमग ज्योति, मंगल ध्वनि छाई |

विनय करें हम बालक, चरनन सिर नाई ||

भक्त्ति भावमय पूजा अंगीकृत कीजै |

जो मन बसै हमारे, इच्छा फल दीजै ||

दुखी, दरिद्री, रोगी, संकट मुक्त किए |

बहु धन - धान्य भरे घर, सुख सौभाग्य दिए ||

ध्यान धर्यो जो नर तेरो, मनवांछित फल पायो |

पूजा कथा श्रवणकर, घर आंनद आयो ||

शरण गहे की लज्जा, राखियो जगदम्बे |

संकट तू ही निवारे, दयामयी अम्बे ||

संतोषी माँ की आरती, जो कोई नर गावे |

ऋद्धि - सिद्धि सुख - सम्पत्ति, जी भर के पावे ||

****************

read more

kindly click

मंत्र 

दुर्गासहस्रनामस्तोत्रम्

।। दुर्गासहस्रनामस्तोत्रम् ।।

।। अथ श्री दुर्गासहस्रनामस्तोत्रम् ।। 

नारद उवाच - 

कुमार गुणगम्भीर देवसेनापते प्रभो ।

सर्वाभीष्टप्रदं पुंसां सर्वपापप्रणाशनम् ।। १।।

गुह्याद्गुह्यतरं स्तोत्रं भक्तिवर्धकमञ्जसा ।

मङ्गलं ग्रहपीडादिशान्तिदं वक्तुमर्हसि ।। २।।

स्कन्द उवाच -

शृणु नारद देवर्षे लोकानुग्रहकाम्यया ।

यत्पृच्छसि परं पुण्यं तत्ते वक्ष्यामि कौतुकात् ।। ३।।

माता मे लोकजननी हिमवन्नगसत्तमात् ।

मेनायां ब्रह्मवादिन्यां प्रादुर्भूता हरप्रिया ।। ४।।

महता तपसाऽऽराध्य शङ्करं लोकशङ्करम् ।

स्वमेव वल्लभं भेजे कलेव हि कलानिधिम् ।। ५।।

नगानामधिराजस्तु हिमवान् विरहातुरः ।

स्वसुतायाः परिक्षीणे वसिष्ठेन प्रबोधितः ।। ६।।

त्रिलोकजननी सेयं प्रसन्ना त्वयि पुण्यतः ।

प्रादुर्भूता सुतात्वेन तद्वियोगं शुभं त्यज ।। ७।।

बहुरूपा च दुर्गेयं बहुनाम्नी सनातनी ।

सनातनस्य जाया सा पुत्रीमोहं त्यजाधुना ।। ८।।

इति प्रबोधितः शैलः तां तुष्टाव परां शिवाम् ।

तदा प्रसन्ना सा दुर्गा पितरं प्राह नन्दिनी ।। ९।।

मत्प्रसादात्परं स्तोत्रं हृदये प्रतिभासताम् ।

तेन नाम्नां सहस्रेण पूजयन् काममाप्नुहि ।। १०।।

इत्युक्त्वान्तर्हितायां तु हृदये स्फुरितं तदा ।

नाम्नां सहस्रं दुर्गायाः पृच्छते मे यदुक्तवान् ।। ११।।

मङ्गलानां मङ्गलं तद् दुर्गानाम सहस्रकम् ।

सर्वाभीष्टप्रदां पुंसां ब्रवीम्यखिलकामदम् ।। १२।।

दुर्गादेवी समाख्याता हिमवानृषिरुच्यते ।

छन्दोनुष्टुप् जपो देव्याः प्रीतये क्रियते सदा ।। १३।।

ऋषिच्छन्दांसि – अस्य श्रीदुर्गास्तोत्रमहामन्त्रस्य । हिमवान् ऋषिः । अनुष्टुप् छन्दः । दुर्गाभगवती देवता । श्रीदुर्गाप्रसादसिद्ध्यर्थे जपे विनियोगः ।

श्रीभगवत्यै दुर्गायै नमः । 

देवीध्यानम् 

ॐ ह्रीं कालाभ्राभां कटाक्षैररिकुलभयदां मौलिबद्धेन्दुरेखां

शङ्खं चक्रं कृपाणं त्रिशिखमपि करैरुद्वहन्तीं त्रिनेत्राम् ।

सिंहस्कन्धाधिरूढां त्रिभुवनमखिलं तेजसा पूरयन्तीं

ध्यायेद् दुर्गां जयाख्यां त्रिदशपरिवृतां सेवितां सिद्धिकामैः ।।

श्री जयदुर्गायै नमः ।

ॐ शिवाऽथोमा रमा शक्तिरनन्ता निष्कलाऽमला ।

शान्ता माहेश्वरी नित्या शाश्वता परमा क्षमा ।। १।।

अचिन्त्या केवलानन्ता शिवात्मा परमात्मिका ।

अनादिरव्यया शुद्धा सर्वज्ञा सर्वगाऽचला ।। २।।

एकानेकविभागस्था मायातीता सुनिर्मला ।

महामाहेश्वरी सत्या महादेवी निरञ्जना ।। ३।।

काष्ठा सर्वान्तरस्थाऽपि चिच्छक्तिश्चात्रिलालिता ।

सर्वा सर्वात्मिका विश्वा ज्योतीरूपाऽक्षराऽमृता ।। ४।।

शान्ता प्रतिष्ठा सर्वेशा निवृत्तिरमृतप्रदा ।

व्योममूर्तिर्व्योमसंस्था व्योमधाराऽच्युताऽतुला ।। ५।।

अनादिनिधनाऽमोघा कारणात्मकलाकुला ।

ऋतुप्रथमजाऽनाभिरमृतात्मसमाश्रया ।। ६।।

प्राणेश्वरप्रिया नम्या महामहिषघातिनी ।

प्राणेश्वरी प्राणरूपा प्रधानपुरुषेश्वरी ।। ७।।

सर्वशक्तिकलाऽकामा महिषेष्टविनाशिनी ।

सर्वकार्यनियन्त्री च सर्वभूतेश्वरेश्वरी ।। ८।।

अङ्गदादिधरा चैव तथा मुकुटधारिणी ।

सनातनी महानन्दाऽऽकाशयोनिस्तथेच्यते ।। ९।।

चित्प्रकाशस्वरूपा च महायोगेश्वरेश्वरी ।

महामाया सदुष्पारा मूलप्रकृतिरीशिका ।। १०।।

संसारयोनिः सकला सर्वशक्तिसमुद्भवा ।

संसारपारा दुर्वारा दुर्निरीक्षा दुरासदा ।। ११।।

प्राणशक्तिश्च सेव्या च योगिनी परमाकला ।

महाविभूतिर्दुर्दर्शा मूलप्रकृतिसम्भवा ।। १२।।

अनाद्यनन्तविभवा परार्था पुरुषारणिः ।

सर्गस्थित्यन्तकृच्चैव सुदुर्वाच्या दुरत्यया ।। १३।।

शब्दगम्या शब्दमाया शब्दाख्यानन्दविग्रहा ।

प्रधानपुरुषातीता प्रधानपुरुषात्मिका ।। १४।।

पुराणी चिन्मया पुंसामिष्टदा पुष्टिरूपिणी ।

पूतान्तरस्था कूटस्था महापुरुषसंज्ञिता ।। १५।।

जन्ममृत्युजरातीता सर्वशक्तिस्वरूपिणी ।

वाञ्छाप्रदाऽनवच्छिन्नप्रधानानुप्रवेशिनी ।। १६।।

क्षेत्रज्ञाऽचिन्त्यशक्तिस्तु प्रोच्यतेऽव्यक्तलक्षणा ।

मलापवर्जिताऽऽनादिमाया त्रितयतत्त्विका ।। १७।।

प्रीतिश्च प्रकृतिश्चैव गुहावासा तथोच्यते ।

महामाया नगोत्पन्ना तामसी च ध्रुवा तथा ।। १८।।

व्यक्ताऽव्यक्तात्मिका कृष्णा रक्ता शुक्ला ह्यकारणा ।

प्रोच्यते कार्यजननी नित्यप्रसवधर्मिणी ।। १९।।

सर्गप्रलयमुक्ता च सृष्टिस्थित्यन्तधर्मिणी ।

ब्रह्मगर्भा चतुर्विंशस्वरूपा पद्मवासिनी ।। २०।।

अच्युताह्लादिका विद्युद्ब्रह्मयोनिर्महालया ।

महालक्ष्मी समुद्भावभावितात्मामहेश्वरी ।। २१।।

महाविमानमध्यस्था महानिद्रा सकौतुका ।

सर्वार्थधारिणी सूक्ष्मा ह्यविद्धा परमार्थदा ।। २२।।

अनन्तरूपाऽनन्तार्था तथा पुरुषमोहिनी ।

अनेकानेकहस्ता च कालत्रयविवर्जिता ।। २३।।

ब्रह्मजन्मा हरप्रीता मतिर्ब्रह्मशिवात्मिका ।

ब्रह्मेशविष्णुसम्पूज्या ब्रह्माख्या ब्रह्मसंज्ञिता ।। २४।।

व्यक्ता प्रथमजा ब्राह्मी महारात्रीः प्रकीर्तिता ।

ज्ञानस्वरूपा वैराग्यरूपा ह्यैश्वर्यरूपिणी ।। २५।।

धर्मात्मिका ब्रह्ममूर्तिः प्रतिश्रुतपुमर्थिका ।

अपांयोनिः स्वयम्भूता मानसी तत्त्वसम्भवा ।। २६।।

ईश्वरस्य प्रिया प्रोक्ता शङ्करार्धशरीरिणी ।

भवानी चैव रुद्राणी महालक्ष्मीस्तथाऽम्बिका ।। २७।।

महेश्वरसमुत्पन्ना भुक्तिमुक्ति प्रदायिनी ।

सर्वेश्वरी सर्ववन्द्या नित्यमुक्ता सुमानसा ।। २८।।

महेन्द्रोपेन्द्रनमिता शाङ्करीशानुवर्तिनी ।

ईश्वरार्धासनगता माहेश्वरपतिव्रता ।। २९।।

संसारशोषिणी चैव पार्वती हिमवत्सुता ।

परमानन्ददात्री च गुणाग्र्या योगदा तथा ।। ३०।।

ज्ञानमूर्तिश्च सावित्री लक्ष्मीः श्रीः कमला तथा ।

अनन्तगुणगम्भीरा ह्युरोनीलमणिप्रभा ।। ३१।।

सरोजनिलया गङ्गा योगिध्येयाऽसुरार्दिनी ।

सरस्वती सर्वविद्या जगज्ज्येष्ठा सुमङ्गला ।। ३२।।

वाग्देवी वरदा वर्या कीर्तिः सर्वार्थसाधिका ।

वागीश्वरी ब्रह्मविद्या महाविद्या सुशोभना ।। ३३।।

ग्राह्यविद्या वेदविद्या धर्मविद्याऽऽत्मभाविता ।

स्वाहा विश्वम्भरा सिद्धिः साध्या मेधा धृतिः कृतिः ।। ३४।।

सुनीतिः संकृतिश्चैव कीर्तिता नरवाहिनी ।

पूजाविभाविनी सौम्या भोग्यभाग् भोगदायिनी ।। ३५।।

शोभावती शाङ्करी च लोला मालाविभूषिता ।

परमेष्ठिप्रिया चैव त्रिलोकीसुन्दरी माता ।। ३६।।

नन्दा सन्ध्या कामधात्री महादेवी सुसात्त्विका ।

महामहिषदर्पघ्नी पद्ममालाऽघहारिणी ।। ३७।।

विचित्रमुकुटा रामा कामदाता प्रकीर्तिता ।

पिताम्बरधरा दिव्यविभूषण विभूषिता ।। ३८।।

दिव्याख्या सोमवदना जगत्संसृष्टिवर्जिता ।

निर्यन्त्रा यन्त्रवाहस्था नन्दिनी रुद्रकालिका ।। ३९।।

आदित्यवर्णा कौमारी मयूरवरवाहिनी ।

पद्मासनगता गौरी महाकाली सुरार्चिता ।। ४०।।

अदितिर्नियता रौद्री पद्मगर्भा विवाहना ।

विरूपाक्षा केशिवाहा गुहापुरनिवासिनी ।। ४१।।

महाफलाऽनवद्याङ्गी कामरूपा सरिद्वरा ।

भास्वद्रूपा मुक्तिदात्री प्रणतक्लेशभञ्जना ।। ४२।।

कौशिकी गोमिनी रात्रिस्त्रिदशारिविनाशिनी ।

बहुरूपा सुरूपा च विरूपा रूपवर्जिता ।। ४३।।

भक्तार्तिशमना भव्या भवभावविनाशिनी ।

सर्वज्ञानपरीताङ्गी सर्वासुरविमर्दिका ।। ४४।।

पिकस्वनी सामगीता भवाङ्कनिलया प्रिया ।

दीक्षा विद्याधरी दीप्ता महेन्द्राहितपातिनी ।। ४५।।

सर्वदेवमया दक्षा समुद्रान्तरवासिनी ।

अकलङ्का निराधारा नित्यसिद्धा निरामया ।। ४६।।

कामधेनुबृहद्गर्भा धीमती मौननाशिनी ।

निःसङ्कल्पा निरातङ्का विनया विनयप्रदा ।। ४७।।

ज्वालामाला सहस्राढ्या देवदेवी मनोमया ।

सुभगा सुविशुद्धा च वसुदेवसमुद्भवा ।। ४८।।

महेन्द्रोपेन्द्रभगिनी भक्तिगम्या परावरा ।

ज्ञानज्ञेया परातीता वेदान्तविषया मतिः ।। ४९।।

दक्षिणा दाहिका दह्या सर्वभूतहृदिस्थिता ।

योगमाया विभागज्ञा महामोहा गरीयसी ।। ५०।।

सन्ध्या सर्वसमुद्भूता ब्रह्मवृक्षाश्रियाऽदितिः ।

बीजाङ्कुरसमुद्भूता महाशक्तिर्महामतिः ।। ५१।।

ख्यातिः प्रज्ञावती संज्ञा महाभोगीन्द्रशायिनी ।

हींकृतिः शङ्करी शान्तिर्गन्धर्वगणसेविता ।। ५२।।

वैश्वानरी महाशूला देवसेना भवप्रिया ।

महारात्री परानन्दा शची दुःस्वप्ननाशिनी ।। ५३।।

ईड्या जया जगद्धात्री दुर्विज्ञेया सुरूपिणी ।

गुहाम्बिका गणोत्पन्ना महापीठा मरुत्सुता ।। ५४।।

हव्यवाहा भवानन्दा जगद्योनिः प्रकीर्तिता ।

जगन्माता जगन्मृत्युर्जरातीता च बुद्धिदा ।। ५५।।

सिद्धिदात्री रत्नगर्भा रत्नगर्भाश्रया परा ।

दैत्यहन्त्री स्वेष्टदात्री मङ्गलैकसुविग्रहा ।। ५६।।

पुरुषान्तर्गता चैव समाधिस्था तपस्विनी ।

दिविस्थिता त्रिणेत्रा च सर्वेन्द्रियमनाधृतिः ।। ५७।।

सर्वभूतहृदिस्था च तथा संसारतारिणी ।

वेद्या ब्रह्मविवेद्या च महालीला प्रकीर्तिता ।। ५८।।

ब्राह्मणिबृहती ब्राह्मी ब्रह्मभूताऽघहारिणी ।

हिरण्मयी महादात्री संसारपरिवर्तिका ।। ५९।।

सुमालिनी सुरूपा च भास्विनी धारिणी तथा ।

उन्मूलिनी सर्वसभा सर्वप्रत्ययसाक्षिणी ।। ६०।।

सुसौम्या चन्द्रवदना ताण्डवासक्तमानसा ।

सत्त्वशुद्धिकरी शुद्धा मलत्रयविनाशिनी ।। ६१।।

जगत्त्त्रयी जगन्मूर्तिस्त्रिमूर्तिरमृताश्रया ।

विमानस्था विशोका च शोकनाशिन्यनाहता ।। ६२।।

हेमकुण्डलिनी काली पद्मवासा सनातनी ।

सदाकीर्तिः सर्वभूतशया देवी सतांप्रिया ।। ६३।।

ब्रह्ममूर्तिकला चैव कृत्तिका कञ्जमालिनी ।

व्योमकेशा क्रियाशक्तिरिच्छाशक्तिः परागतिः ।। ६४।।

क्षोभिका खण्डिकाभेद्या भेदाभेदविवर्जिता ।

अभिन्ना भिन्नसंस्थाना वशिनी वंशधारिणी ।। ६५।।

गुह्यशक्तिर्गुह्यतत्त्वा सर्वदा सर्वतोमुखी ।

भगिनी च निराधारा निराहारा प्रकीर्तिता ।। ६६।।

निरङ्कुशपदोद्भूता चक्रहस्ता विशोधिका ।

स्रग्विणी पद्मसम्भेदकारिणी परिकीर्तिता ।। ६७।।

परावरविधानज्ञा महापुरुषपूर्वजा ।

परावरज्ञा विद्या च विद्युज्जिह्वा जिताश्रया ।। ६८।।

विद्यामयी सहस्राक्षी सहस्रवदनात्मजा ।

सहस्ररश्मिःसत्वस्था महेश्वरपदाश्रया ।। ६९।।

ज्वालिनी सन्मया व्याप्ता चिन्मया पद्मभेदिका ।

महाश्रया महामन्त्रा महादेवमनोरमा ।। ७०।।

व्योमलक्ष्मीः सिंहरथा चेकितानाऽमितप्रभा ।

विश्वेश्वरी भगवती सकला कालहारिणी ।। ७१।।

सर्ववेद्या सर्वभद्रा गुह्या दूढा गुहारणी ।

प्रलया योगधात्री च गङ्गा विश्वेश्वरी तथा ।। ७२।।

कामदा कनका कान्ता कञ्जगर्भप्रभा तथा ।

पुण्यदा कालकेशा च भोक्त्त्री पुष्करिणी तथा ।। ७३।।

सुरेश्वरी भूतिदात्री भूतिभूषा प्रकीर्तिता ।

पञ्चब्रह्मसमुत्पन्ना परमार्थाऽर्थविग्रहा ।। ७४।।

वर्णोदया भानुमूर्तिर्वाग्विज्ञेया मनोजवा ।

मनोहरा महोरस्का तामसी वेदरूपिणी ।। ७५।।

वेदशक्तिर्वेदमाता वेदविद्याप्रकाशिनी ।

योगेश्वरेश्वरी माया महाशक्तिर्महामयी ।। ७६।।

विश्वान्तःस्था वियन्मूर्तिर्भार्गवी सुरसुन्दरी ।

सुरभिर्नन्दिनी विद्या नन्दगोपतनूद्भवा ।। ७७।।

भारती परमानन्दा परावरविभेदिका ।

सर्वप्रहरणोपेता काम्या कामेश्वरेश्वरी ।। ७८।।

अनन्तानन्दविभवा हृल्लेखा कनकप्रभा ।

कूष्माण्डा धनरत्नाढ्या सुगन्धा गन्धदायिनी ।। ७९।।

त्रिविक्रमपदोद्भूता चतुरास्या शिवोदया ।

सुदुर्लभा धनाध्यक्षा धन्या पिङ्गललोचना ।। ८०।।

शान्ता प्रभास्वरूपा च पङ्कजायतलोचना ।

इन्द्राक्षी हृदयान्तःस्था शिवा माता च सत्क्रिया ।। ८१।।

गिरिजा च सुगूढा च नित्यपुष्टा निरन्तरा ।

दुर्गा कात्यायनी चण्डी चन्द्रिका कान्तविग्रहा ।। ८२।।

हिरण्यवर्णा जगती जगद्यन्त्रप्रवर्तिका ।

मन्दराद्रिनिवासा च शारदा स्वर्णमालिनी ।। ८३।।

रत्नमाला रत्नगर्भा व्युष्टिर्विश्वप्रमाथिनी ।

पद्मानन्दा पद्मनिभा नित्यपुष्टा कृतोद्भवा ।। ८४।।

नारायणी दुष्टशिक्षा सूर्यमाता वृषप्रिया ।

महेन्द्रभगिनी सत्या सत्यभाषा सुकोमला ।। ८५।।

वामा च पञ्चतपसां वरदात्री प्रकीर्तिता ।

वाच्यवर्णेश्वरी विद्या दुर्जया दुरतिक्रमा ।। ८६।।

कालरात्रिर्महावेगा वीरभद्रप्रिया हिता ।

भद्रकाली जगन्माता भक्तानां भद्रदायिनी ।। ८७।।

कराला पिङ्गलाकारा कामभेत्त्री महामनाः ।

यशस्विनी यशोदा च षडध्वपरिवर्तिका ।। ८८।।

शङ्खिनी पद्मिनी संख्या सांख्ययोगप्रवर्तिका ।

चैत्रादिर्वत्सरारूढा जगत्सम्पूरणीन्द्रजा ।। ८९।।

शुम्भघ्नी खेचराराध्या कम्बुग्रीवा बलीडिता ।

खगारूढा महैश्वर्या सुपद्मनिलया तथा ।। ९०।।

विरक्ता गरुडस्था च जगतीहृद्गुहाश्रया ।

शुम्भादिमथना भक्तहृद्गह्वरनिवासिनी ।। ९१।।

जगत्त्त्रयारणी सिद्धसङ्कल्पा कामदा तथा ।

सर्वविज्ञानदात्री चानल्पकल्मषहारिणी ।। ९२।।

सकलोपनिषद्गम्या दुष्टदुष्प्रेक्ष्यसत्तमा ।

सद्वृता लोकसंव्याप्ता तुष्टिः पुष्टिः क्रियावती ।। ९३।।

विश्वामरेश्वरी चैव भुक्तिमुक्तिप्रदायिनी ।

शिवाधृता लोहिताक्षी सर्पमालाविभूषणा ।। ९४।।

निरानन्दा त्रिशूलासिधनुर्बाणादिधारिणी ।

अशेषध्येयमूर्तिश्च देवतानां च देवता ।। ९५।।

वराम्बिका गिरेः पुत्री निशुम्भविनिपातिनी ।

सुवर्णा स्वर्णलसिताऽनन्तवर्णा सदाधृता ।। ९६।।

शाङ्करी शान्तहृदया अहोरात्रविधायिका ।

विश्वगोप्त्री गूढरूपा गुणपूर्णा च गार्ग्यजा ।। ९७।।

गौरी शाकम्भरी सत्यसन्धा सन्ध्यात्रयीधृता ।

सर्वपापविनिर्मुक्ता सर्वबन्धविवर्जिता ।। ९८।।

सांख्ययोगसमाख्याता अप्रमेया मुनीडिता ।

विशुद्धसुकुलोद्भूता बिन्दुनादसमादृता ।। ९९।।

शम्भुवामाङ्कगा चैव शशितुल्यनिभानना ।

वनमालाविराजन्ती अनन्तशयनादृता ।। १००।।

नरनारायणोद्भूता नारसिंही प्रकीर्तिता ।

दैत्यप्रमाथिनी शङ्खचक्रपद्मगदाधरा ।। १०१।।

सङ्कर्षणसमुत्पन्ना अम्बिका सज्जनाश्रया ।

सुवृता सुन्दरी चैव धर्मकामार्थदायिनी ।। १०२।।

मोक्षदा भक्तिनिलया पुराणपुरुषादृता ।

महाविभूतिदाऽऽराध्या सरोजनिलयाऽसमा ।। १०३।।

अष्टादशभुजाऽनादिर्नीलोत्पलदलाक्षिणी ।

सर्वशक्तिसमारूढा धर्माधर्मविवर्जिता ।। १०४।।

वैराग्यज्ञाननिरता निरालोका निरिन्द्रिया ।

विचित्रगहनाधारा शाश्वतस्थानवासिनी ।। १०५।।

ज्ञानेश्वरी पीतचेला वेदवेदाङ्गपारगा ।

मनस्विनी मन्युमाता महामन्युसमुद्भवा ।। १०६।।

अमन्युरमृतास्वादा पुरन्दरपरिष्टुता ।

अशोच्या भिन्नविषया हिरण्यरजतप्रिया ।। १०७।।

हिरण्यजननी भीमा हेमाभरणभूषिता ।

विभ्राजमाना दुर्ज्ञेया ज्योतिष्टोमफलप्रदा ।। १०८।।

महानिद्रासमुत्पत्तिरनिद्रा सत्यदेवता ।

दीर्घा ककुद्मिनी पिङ्गजटाधारा मनोज्ञधीः ।। १०९।।

महाश्रया रमोत्पन्ना तमःपारे प्रतिष्ठिता ।

त्रितत्त्वमाता त्रिविधा सुसूक्ष्मा पद्मसंश्रया ।। ११०।।

शान्त्यतीतकलाऽतीतविकारा श्वेतचेलिका ।

चित्रमाया शिवज्ञानस्वरूपा दैत्यमाथिनी ।। १११।।

काश्यपी कालसर्पाभवेणिका शास्त्रयोनिका ।

त्रयीमूर्तिः क्रियामूर्तिश्चतुर्वर्गा च दर्शिनी ।। ११२।।

नारायणी नरोत्पन्ना कौमुदी कान्तिधारिणी ।

कौशिकी ललिता लीला परावरविभाविनी ।। ११३।।

वरेण्याऽद्भुतमहात्म्या वडवा वामलोचना ।

सुभद्रा चेतनाराध्या शान्तिदा शान्तिवर्धिनी ।। ११४।।

जयादिशक्तिजननी शक्तिचक्रप्रवर्तिका ।

त्रिशक्तिजननी जन्या षट्सूत्रपरिवर्णिता ।। ११५।।

सुधौतकर्मणाऽऽराध्या युगान्तदहनात्मिका ।

सङ्कर्षिणी जगद्धात्री कामयोनिः किरीटिनी ।। ११६।।

ऐन्द्री त्रैलोक्यनमिता वैष्णवी परमेश्वरी ।

प्रद्युम्नजननी बिम्बसमोष्ठी पद्मलोचना ।। ११७।।

मदोत्कटा हंसगतिः प्रचण्डा चण्डविक्रमा ।

वृषाधीशा परात्मा च विन्ध्या पर्वतवासिनी ।। ११८।।

हिमवन्मेरुनिलया कैलासपुरवासिनी ।

चाणूरहन्त्री नीतिज्ञा कामरूपा त्रयीतनुः ।। ११९।।

व्रतस्नाता धर्मशीला सिंहासननिवासिनी ।

वीरभद्रादृता वीरा महाकालसमुद्भवा ।। १२०।।

विद्याधरार्चिता सिद्धसाध्याराधितपादुका ।

श्रद्धात्मिका पावनी च मोहिनी अचलात्मिका ।। १२१।।

महाद्भुता वारिजाक्षी सिंहवाहनगामिनी ।

मनीषिणी सुधावाणी वीणावादनतत्परा ।। १२२।।

श्वेतवाहनिषेव्या च लसन्मतिररुन्धती ।

हिरण्याक्षी तथा चैव महानन्दप्रदायिनी ।। १२३।।

वसुप्रभा सुमाल्याप्तकन्धरा पङ्कजानना ।

परावरा वरारोहा सहस्रनयनार्चिता ।। १२४।।

श्रीरूपा श्रीमती श्रेष्ठा शिवनाम्नी शिवप्रिया ।

श्रीप्रदा श्रितकल्याणा श्रीधरार्धशरीरिणी ।। १२५।।

श्रीकलाऽनन्तदृष्टिश्च ह्यक्षुद्राऽऽरातिसूदनी ।

रक्तबीजनिहन्त्री च दैत्यसङ्गविमर्दिनी ।। १२६।।

सिंहारूढा सिंहिकास्या दैत्यशोणितपायिनी ।

सुकीर्तिसहिताच्छिन्नसंशया रसवेदिनी ।। १२७।।

गुणाभिरामा नागारिवाहना निर्जरार्चिता ।

नित्योदिता स्वयंज्योतिः स्वर्णकाया प्रकीर्तिता ।। १२८।।

वज्रदण्डाङ्किता चैव तथाऽमृतसञ्जीविनी ।

वज्रच्छन्ना देवदेवी वरवज्रस्वविग्रहा ।। १२९।।

माङ्गल्या मङ्गलात्मा च मालिनी माल्यधारिणी ।

गन्धर्वी तरुणी चान्द्री खड्गायुधधरा तथा ।। १३०।।

सौदामिनी प्रजानन्दा तथा प्रोक्ता भृगूद्भवा ।

एकानङ्गा च शास्त्रार्थकुशला धर्मचारिणी ।। १३१।।

धर्मसर्वस्ववाहा च धर्माधर्मविनिश्चया ।

धर्मशक्तिर्धर्ममया धार्मिकानां शिवप्रदा ।। १३२।।

विधर्मा विश्वधर्मज्ञा धर्मार्थान्तरविग्रहा ।

धर्मवर्ष्मा धर्मपूर्वा धर्मपारङ्गतान्तरा ।। १३३।।

धर्मोपदेष्ट्री धर्मात्मा धर्मगम्या धराधरा ।

कपालिनी शाकलिनी कलाकलितविग्रहा ।। १३४।।

सर्वशक्तिविमुक्ता च कर्णिकारधराऽक्षरा।

कंसप्राणहरा चैव युगधर्मधरा तथा ।। १३५।।

युगप्रवर्तिका प्रोक्ता त्रिसन्ध्या ध्येयविग्रहा ।

स्वर्गापवर्गदात्री च तथा प्रत्यक्षदेवता ।। १३६।।

आदित्या दिव्यगन्धा च दिवाकरनिभप्रभा ।

पद्मासनगता प्रोक्ता खड्गबाणशरासना ।। १३७।।

शिष्टा विशिष्टा शिष्टेष्टा शिष्टश्रेष्ठप्रपूजिता ।

शतरूपा शतावर्ता वितता रासमोदिनी ।। १३८।।

सूर्येन्दुनेत्रा प्रद्युम्नजननी सुष्ठुमायिनी ।

सूर्यान्तरस्थिता चैव सत्प्रतिष्ठतविग्रहा ।। १३९।।

निवृत्ता प्रोच्यते ज्ञानपारगा पर्वतात्मजा ।

कात्यायनी चण्डिका च चण्डी हैमवती तथा ।। १४०।।

दाक्षायणी सती चैव भवानी सर्वमङ्गला ।

धूम्रलोचनहन्त्री च चण्डमुण्डविनाशिनी ।। १४१।।

योगनिद्रा योगभद्रा समुद्रतनया तथा ।

देवप्रियङ्करी शुद्धा भक्तभक्तिप्रवर्धिनी ।। १४२।।

त्रिणेत्रा चन्द्रमुकुटा प्रमथार्चितपादुका ।

अर्जुनाभीष्टदात्री च पाण्डवप्रियकारिणी ।। १४३।।

कुमारलालनासक्ता हरबाहूपधानिका ।

विघ्नेशजननी भक्तविघ्नस्तोमप्रहारिणी ।। १४४।।

सुस्मितेन्दुमुखी नम्या जयाप्रियसखी तथा ।

अनादिनिधना प्रेष्ठा चित्रमाल्यानुलेपना ।। १४५।।

कोटिचन्द्रप्रतीकाशा कूटजालप्रमाथिनी ।

कृत्याप्रहारिणी चैव मारणोच्चाटनी तथा ।। १४६।।

सुरासुरप्रवन्द्याङ्घ्रिर्मोहघ्नी ज्ञानदायिनी ।

षड्वैरिनिग्रहकरी वैरिविद्राविणी तथा ।। १४७।।

भूतसेव्या भूतदात्री भूतपीडाविमर्दिका ।

नारदस्तुतचारित्रा वरदेशा वरप्रदा ।। १४८।।

वामदेवस्तुता चैव कामदा सोमशेखरा ।

दिक्पालसेविता भव्या भामिनी भावदायिनी ।। १४९।।

स्त्रीसौभाग्यप्रदात्री च भोगदा रोगनाशिनी ।

व्योमगा भूमिगा चैव मुनिपूज्यपदाम्बुजा ।

वनदुर्गा च दुर्बोधा महादुर्गा प्रकीर्तिता ।। १५०।।

फलश्रुतिः 

इतीदं कीर्तिदं भद्र दुर्गानामसहस्रकम् ।

त्रिसन्ध्यं यः पठेन्नित्यं तस्य लक्ष्मीः स्थिरा भवेत् ।। १।।

ग्रहभूतपिशाचादिपीडा नश्यत्यसंशयम् ।

बालग्रहादिपीडायाः शान्तिर्भवति कीर्तनात् ।। २।।

मारिकादिमहारोगे पठतां सौख्यदं नृणाम् ।

व्यवहारे च जयदं शत्रुबाधानिवारकम् ।। ३।।

दम्पत्योः कलहे प्राप्ते मिथः प्रेमाभिवर्धकम् ।

आयुरारोग्यदं पुंसां सर्वसम्पत्प्रदायकम् ।। ४।।

विद्याभिवर्धकं नित्यं पठतामर्थसाधकम् ।

शुभदं शुभकार्येषु पठतां शृणुतामपि ।। ५।।

यः पूजयति दुर्गां तां दुर्गानामसहस्रकैः ।

पुष्पैः कुङ्कुमसम्मिश्रैः स तु यत्काङ्क्षते हृदि ।। ६।।

तत्सर्वं समवाप्नोति नास्ति नास्त्यत्र संशयः ।

यन्मुखे ध्रियते नित्यं दुर्गानामसहस्रकम् ।। ७।।

किं तस्येतरमन्त्रौघैः कार्यं धन्यतमस्य हि ।

दुर्गानामसहस्रस्य पुस्तकं यद्गृहे भवेत् ।। ८।।

न तत्र ग्रहभूतादिबाधा स्यान्मङ्गलास्पदे ।

तद्गृहं पुण्यदं क्षेत्रं देवीसान्निध्यकारकम् ।। ९।।

एतस्य स्तोत्रमुख्यस्य पाठकः श्रेष्ठमन्त्रवित् ।

देवतायाः प्रसादेन सर्वपूज्यः सुखी भवेत् ।। १०।।

इत्येतन्नगराजेन कीर्तितं मुनिसत्तम ।

गुह्याद्गुह्यतरं स्तोत्रं त्वयि स्नेहात् प्रकीर्तितम् ।। ११।।

भक्ताय श्रद्धधानाय केवलं कीर्त्यतामिदम् ।

हृदि धारय नित्यं त्वं देव्यनुग्रहसाधकम् ।। १२।। ।।

इति श्रीस्कान्दपुराणे स्कन्दनारदसंवादे दुर्गासहस्रनामस्तोत्रं सम्पूर्णम् ।।

*******************

read more

kindly click

मंत्र 

Quote of the Day

श्री शिवमहिम्नस्तोत्रम्‌

॥ अथ श्री शिवमहिम्नस्तोत्रम्‌॥

॥ ॐ नमः शिवाय॥ 

महिम्नः पारं ते परमविदुषो यद्यसदृशी

स्तुतिर्ब्रह्मादीनामपि तदवसन्नास्त्वयि गिरः ।

अथाऽवाच्यः सर्वः स्वमतिपरिणामावधि गृणन्‌

ममाप्येष स्तोत्रे हर निरपवादः परिकरः॥ १॥

O, Lord Shiva, remover of all types of miseries, what wonder is there, if the prayer to you, chanted by one who is ignorant about your greatness, is worthless! Because, even the utterance ( speech ) of Brahmaa and other gods is not able to fathom your merits ( ie, greatness ). Hence, if persons with very limited intellect ( and I am one of them ) try to offer you a prayer, their attempt deserve your special favour . If it is so, I should not be a exception . Hence, (thinking like this ) I begin this prayer . (1)

अतीतः पंथानं तव च महिमा वाङ्मनसयोः

अतद्व्यावृत्त्या यं चकितमभिधत्ते श्रुतिरपि।

स कस्य स्तोतव्यः कतिविधगुणः कस्य विषयः

पदे त्वर्वाचीने पतति न मनः कस्य न वचः॥ २॥

O, Great God, so great is your majesty that it cannot be reached by speech and mind . Even the Vedas also, having become surprised, confirm your greatness by only saying `Neti', `Neti' (not this, not this) while describing you . Who can praise this type of greatness of yours? With how many qualities is it composed? Whose subject of description can it be ? And yet even then whose mind and speech are not attached to your this new Saguna form ? (2)

मधुस्फीता वाचः परमममृतं निर्मितवतः

तव ब्रह्मन्‌ किं वागपि सुरगुरोर्विस्मयपदम्‌।

मम त्वेतां वाणीं गुणकथनपुण्येन भवतः

पुनामीत्यर्थेऽस्मिन्‌ पुरमथन बुद्धिर्व्यवसिता॥ ३॥

O, Paramaatmaa (Greatest Soul), as you are the very creator of speech of the Vedas, which is like highest type of nectar and as sweet as honey, how can even the speech of Brahaspati (Guru, or spiritual guide of gods) surprise you ? (ie, the speech of even Brahaspati is worthless before you). O, Destroyer of Three Cities of the demons, thinking that my speech may become purified by this act, my intellect (Buddhi) has become prepared to sing your greatness . (3)

तवैश्वर्यं यत्तज्जगदुदयरक्षाप्रलयकृत्‌

त्रयीवस्तु व्यस्तं तिस्रुषु गुणभिन्नासु तनुषु।

अभव्यानामस्मिन्‌ वरद रमणीयामरमणीं

विहन्तुं व्याक्रोशीं विदधत इहैके जडधियः॥ ४॥

O, Giver of Boons, your greatness is the cause of creation, maintenance, and destruction of the whole universe; this is supported by three Vedas (ie, Rigveda, Yajurveda, and Saamaveda); it is distributed in the three qualities (ie, Satva, Rajas and Tamas) and three bodies (of Brahmaa, VishhNu and Mahesha). Such is your greatness but certain stupid persons in this world are trying to destroy it by slander, which may be delightful to them but is really undelightful . (4)

किमीहः किंकायः स खलु किमुपायस्त्रिभुवनं

किमाधारो धाता सृजति किमुपादान इति च।

अतर्क्यैश्वर्ये त्वय्यनवसर दुःस्थो हतधियः

कुतर्कोऽयं कांश्चित्‌ मुखरयति मोहाय जगतः॥ ५॥

If the Paramaatmaa (the Greatest Soul) creates the three worlds (ie, thewhole Universe), what is his gesture ? What is his body ? What is his plan? What is his basis (support)? What are his means (instruments,resources) ? These are the useless questions raised by some stupid critics, in order to mislead people, against one (i.e., you) who always remains incompatible to senses . (5)

अजन्मानो लोकाः किमवयववन्तोऽपि जगतां

अधिष्ठातारं किं भवविधिरनादृत्य भवति।

अनीशो वा कुर्याद्‌ भुवनजनने कः परिकरो

यतो मन्दास्त्वां प्रत्यमरवर संशेरत इमे॥ ६॥

O, Best Of The Gods, are the seven Lokas (It is believed that there are seven worlds in this Universe, namely, Bhooloka, Bhuvarloka, Svargaloka, Maharloka, Janaloka, Tapaloka, and Satyaloka) unborn ? Was the birth of the Universe independent of its Lord (ie, You) ? If it was so, then what were the means by which it was created that the stupid critics are creating doubts about you? (ie, you are the only creater of the whole

Universe). (6)

त्रयी साङ्ख्यं योगः पशुपतिमतं वैष्णवमिति

प्रभिन्ने प्रस्थाने परमिदमदः पथ्यमिति च।

रुचीनां वैचित्र्यादृजुकुटिल नानापथजुषां

नृणामेको गम्यस्त्वमसि पयसामर्णव इव॥ ७॥

The different practices based on the three Vedas, SaMkhya, Yoga, Pashupata-mata, VaishhNava-mata etc . are but different paths (to reach to the Greatest Truth) and people on account of their different aptitude choose from them whatever they think best and deserved to be accepted . But as the sea is the final resting place for all types of streams , You are the only reaching place for all people whichever path,straight or zigzag, they may accept . (7)

महोक्षः खट्वाङ्गं परशुरजिनं भस्म फणिनः

कपालं चेतीयत्तव वरद तन्त्रोपकरणम्‌।

सुरास्तां तामृद्धिं दधति तु भवद्भूप्रणिहितां

न हि स्वात्मारामं विषयमृगतृष्णा भ्रमयति॥ ८॥

O, Giver of the Boons, the bull, the parts of a cot, chisel, the elephant-skin, Ashes, the serpent, the skull : these are the articles of your house-hold . And yet gods get all their riches merely by the movement of your eye-brows . Really, false desires for worldly things do not deceive (mislead) one who is always is absorbed in his soul ( ie, the Yogi- in fact You ). (8)

ध्रुवं कश्चित्‌ सर्वं सकलमपरस्त्वध्रुवमिदं

परो ध्रौव्याऽध्रौव्ये जगति गदति व्यस्तविषये।

समस्तेऽप्येतस्मिन्‌ पुरमथन तैर्विस्मित इव

स्तुवन्‌ जिह्रेमि त्वां न खलु ननु धृष्टा मुखरता॥ ९॥

O, Destroyer Of ( Three ) Cities, some persons call this Universe eternal ( ever lasting), others call it temporary, and yet others call it both eternal and temporary . Hence, being surprised ( perplexed ) by these contradictory opinions on this subject, I am really becoming immodest in loquaciously praising You . (9)

तवैश्वर्यं यत्नाद्‌ यदुपरि विरिञ्चिर्हरिरधः

परिच्छेतुं यातावनलमनलस्कन्धवपुषः।

ततो भक्तिश्रद्धा-भरगुरु-गृणद्भ्यां गिरिश यत्‌

स्वयं तस्थे ताभ्यां तव किमनुवृत्तिर्न फलति॥ १०॥

Brahma and VishhNu wanted to measure your wealth i.e.greatness . You took the form of Fire and your whole body was a column of fire extending over space . While Brahma took the form of a swan and flew high to see the top(head), VishhNu took the form of a boar and dug up downwards to see the bottom (feet).Neither could succeed.(While VishhNu confessed the truth, Brahma falsely claimed that he had found the top and persuaded the Ketaki flower to bear false witness.Shiva punished Brahma by removing one of his 5 heads and ordered that henceforth the Ketaki flower should not be used for his worship).When ultimately both praised you with full devotion and faith, you stood before them revealing your normal form . O, mountain-dweller, does not toeing your line always bear fruit? (10)

अयत्नादासाद्य त्रिभुवनमवैरव्यतिकरं

दशास्यो यद्बाहूनभृत रणकण्डू-परवशान्‌।

शिरःपद्मश्रेणी-रचितचरणाम्भोरुह-बलेः

स्थिरायास्त्वद्भक्तेस्त्रिपुरहर विस्फूर्जितमिदम्‌॥ ११॥

Oh,destroyer of the three cities! The effortless achievement of the ten-headed Ravana in making the three worlds enemyless( having conquered) and his arrant eagerness for further fight by stretching his arms,are but the result of his constant devotion to your lotus feet at which he ever laid the lotus garland consisting of his 10 heads! (11)

अमुष्य त्वत्सेवा-समधिगतसारं भुजवनं

बलात्‌ कैलासेऽपि त्वदधिवसतौ विक्रमयतः।

अलभ्या पातालेऽप्यलसचलितांगुष्ठशिरसि

प्रतिष्ठा त्वय्यासीद्‌ ध्रुवमुपचितो मुह्यति खलः॥ १२॥

Having obtained all his prowess through worshipping you, RavaNa once dared to test the power of his arms at your own dwelling place(Kailas Mountain). When he tried to lift it up, you just moved a toe of your foot on a head of his and lo! Ravana could not find rest or peace even in the nether-world . Surely, power maddens the wicked . Finally RavaNa reestablished his faith in you . (12)

यदृद्धिं सुत्राम्णो वरद परमोच्चैरपि सतीं

अधश्चक्रे बाणः परिजनविधेयत्रिभुवनः।

न तच्चित्रं तस्मिन्‌ वरिवसितरि त्वच्चरणयोः

न कस्याप्युन्नत्यै भवति शिरसस्त्वय्यवनतिः॥ १३॥

Oh boon-giver! BaaNa, the demon king made all the three worlds serve him with all their attendants and even the greatest wealth of Indra was a trifle for him . It was not a surprise at all, since he `dwelt' in your feet; who does not rise in life by bowing his head to you? (13)

अकाण्ड-ब्रह्माण्ड-क्षयचकित-देवासुरकृपा

विधेयस्याऽऽसीद्‌ यस्त्रिनयन विषं संहृतवतः।

स कल्माषः कण्ठे तव न कुरुते न श्रियमहो

विकारोऽपि श्लाघ्यो भुवन-भय- भङ्ग- व्यसनिनः॥ १४॥

When the ocean was being churned by the gods and demons for `amRit.h'(nectar),various objects came forth: at one point, there emerged the `kAlakUTa' poison which threatened to consume everything . The gods as well as the demons were stunned at the prospect of the entire universe coming to an end, O, three-eyed lord, who is ever compassionate and engaged in removing the fear of the world, you took it(poison) on yourself by consuming it . (On Parvati's holding Shiva's throat at that point, the poison froze blue there itself and Shiva became `neelakanTha'). It is strange that this stain in your neck, though appearing to be a deformity, actually adds to your richness and personality . (14)

असिद्धार्था नैव क्वचिदपि सदेवासुरनरे

निवर्तन्ते नित्यं जगति जयिनो यस्य विशिखाः।

स पश्यन्नीश त्वामितरसुरसाधारणमभूत्‌

स्मरः स्मर्तव्यात्मा न हि वशिषु पथ्यः परिभवः॥ १५॥

The cupid's(love-god `manmatha's) (flower) arrows never return unaccomplished whether the victims were gods or demons or men . However O, master! he has now become just a remembered soul (without body),since he looked upon you as any other ordinary god, shot his arrow and got burnt to ashes,in no time . Insulting, masters (who have controlled their senses), does one no good . (15)

मही पादाघाताद्‌ व्रजति सहसा संशयपदं

पदं विष्णोर्भ्राम्यद्‌ भुज-परिघ-रुग्ण-ग्रह- गणम्‌।

मुहुर्द्यौर्दौस्थ्यं यात्यनिभृत-जटा-ताडित-तटा

जगद्रक्षायै त्वं नटसि ननु वामैव विभुता॥ १६॥

You dance for protecting the world, but strangely, your glorious act appears to produce the opposite result in that the earth suddenly struck by your dancing feet doubts that it is coming to an end; even VishhNu's domain is shaken in fear when your mace like arms bruise the planets; the godly region feels miserable when its banks are struck by your agitated matted locks (of hair)! (16)

वियद्व्यापी तारा-गण-गुणित-फेनोद्गम-रुचिः

प्रवाहो वारां यः पृषतलघुदृष्टः शिरसि ते।

जगद्द्वीपाकारं जलधिवलयं तेन कृतमिति

अनेनैवोन्नेयं धृतमहिम दिव्यं तव वपुः॥ १७॥

The divine river flows extensively through the sky and its charm is enhanced by the illumination of the foam by the groups of stars . (Brought down to the earth by the King Bhagiratha by propitiating Lord Shiva and known as Ganga) it creates many islands and whirlpools on the earth . The same turbulent river appears like a mere droplet of water on your head. This itself shows how lofty and divine your body(form) is! (17)

रथः क्षोणी यन्ता शतधृतिरगेन्द्रो धनुरथो

रथाङ्गे चन्द्रार्कौ रथ-चरण-पाणिः शर इति।

दिधक्षोस्ते कोऽयं त्रिपुरतृणमाडम्बर-विधिः

विधेयैः क्रीडन्त्यो न खलु परतन्त्राः प्रभुधियः॥ १८॥

When you wanted to burn the three cities, you had the earth as the chariot, Brahma as the charioteer,the Meru mountain as the bow, the sun and the moon as the parts of the chariot and VishhNu himself(who holds the chariot-wheeel in his hand -Sudarshan chakra?), as the arrow . Why this demonstrative show when you as the dictator of everything, could have done the job as a trifle? The Lord's greatness is not dependent on anybody or anything . ( Incidentally there is a view that the burning of the three cities would refer to the burning of three kinds of bodies of man i.e. `sthUla sharIra', `sUkshma sharIra' and `kAraNa sharIra'). (18)

हरिस्ते साहस्रं कमल बलिमाधाय पदयोः

यदेकोने तस्मिन्‌ निजमुदहरन्नेत्रकमलम्‌।

गतो भक्त्युद्रेकः परिणतिमसौ चक्रवपुषः

त्रयाणां रक्षायै त्रिपुरहर जागर्ति जगताम्‌॥ १९॥

VishhNu once brought 1000 lotuses and was placing them at your feet; after placing 999 flowers he found that one was missing; he plucked out one of his own eyes and offered it as a lotus; this supreme exemplification of devotion on his part was transformed into the wheel (sudarshana chakra) in his hand, which he uses for protecting the world . (19)

क्रतौ सुप्ते जाग्रत्‌ त्वमसि फलयोगे क्रतुमतां

क्व कर्म प्रध्वस्तं फलति पुरुषाराधनमृते।

अतस्त्वां सम्प्रेक्ष्य क्रतुषु फलदान-प्रतिभुवं

श्रुतौ श्रद्धां बध्वा दृढपरिकरः कर्मसु जनः॥ २०॥

You ensure that there is a connection between cause and effect and hence when men perform a sacrifice they obtain good results . Otherwise how can there be future result for a past action? Thus on seeing your power in rewarding people performing sacrificial worship, with good results, men believe in Vedas and firmly engage themselves in various worshipful acts . (20)

क्रियादक्षो दक्षः क्रतुपतिरधीशस्तनुभृतां

ऋषीणामार्त्विज्यं शरणद सदस्याः सुर-गणाः।

क्रतुभ्रंशस्त्वत्तः क्रतुफल-विधान-व्यसनिनः

ध्रुवं कर्तुः श्रद्धा-विधुरमभिचाराय हि मखाः॥ २१॥

All the same,O Protector . though you exert to reward all sacrifices . those done without faith in you become counter-productive, as exemplified in the case of the sacrifice performed by Daksha; Daksha was well-versed in the art of sacrifices and himself the Lord of Creation; besides, he was the chief performer: the great maharishis were the priests and the various gods were the participants! (Daksha did not invite Shiva and insulted him greatly; thus enraged, Shiva destroyed the sacrifice and Daksha too). (21)

प्रजानाथं नाथ प्रसभमभिकं स्वां दुहितरं

गतं रोहिद्‌ भूतां रिरमयिषुमृष्यस्य वपुषा।

धनुष्पाणेर्यातं दिवमपि सपत्राकृतममुं

त्रसन्तं तेऽद्यापि त्यजति न मृगव्याधरभसः॥ २२॥

O, Protector! Once Brahma became infatuated with his own daughter . When she fled taking the form of a female deer he also took the form of a male deer and chased her . You took the form of a hunter and went after him, with a bow in hand . Struck by your arrow and very much frightened, Brahma fled to the sky taking the form of a star . Even today he stands frightened by you . (22)

स्वलावण्याशंसा धृतधनुषमह्नाय तृणवत्‌

पुरः प्लुष्टं दृष्ट्वा पुरमथन पुष्पायुधमपि।

यदि स्त्रैणं देवी यमनिरत-देहार्ध-घटनात्‌

अवैति त्वामद्धा बत वरद मुग्धा युवतयः॥ २३॥

O, destroyer of the three cities! Boon-giver! Practitioner of austerities! Before the very eyes of Parvati, you reduced Manmatha (the god of love) to ashes,the moment he tried to arouse passion in you for Parvati, by shooting his famous flower arrows . Even after witnessing this, if Parvati, thinks that you are attracted by her physical charm, on the basis of your sharing half the body with her, certainly women are under self- delusion . (23)

श्मशानेष्वाक्रीडा स्मरहर पिशाचाः सहचराः

चिता-भस्मालेपः स्रगपि नृकरोटी-परिकरः।

अमङ्गल्यं शीलं तव भवतु नामैवमखिलं

तथापि स्मर्तॄणां वरद परमं मङ्गलमसि॥ २४॥

O,boon giver! O,destroyer of Cupid! You play in the burning ghats . your friends are the ghosts . Your body is smeared with the ashes of the dead bodies . Your garland is of human skulls . Every aspect of your character is thus inauspicious . Let it be . It does not matter . Because, with all these known oddness, you are quick to grant all auspicious things to the people who just think of you . (It is interesting to note here that in his Devi aparaadha kshamApana stotra Shankaracharya says that,despite his poor and deficient possessions,Shiva got the power to grant boons entirely because because of his having taken the hand of Parvathi in marriage; in the previous shloka, Pushhpadanta calls it naive on the part of Parvati, if she thinks that Shiva is attracted by her charm simply because he is sharing half the body with her.This dichotomy etc . is due to the custom that when a particular lord is to be extolled, the other gods are to be belittled to some extent). (24)

मनः प्रत्यक्चित्ते सविधमविधायात्त-मरुतः

प्रहृष्यद्रोमाणः प्रमद-सलिलोत्सङ्गति-दृशः।

यदालोक्याह्लादं ह्रद इव निमज्यामृतमये

दधत्यन्तस्तत्त्वं किमपि यमिनस्तत्‌ किल भवान्‌॥ २५॥

The great yogis regulate their breath, control and still their mind, look inward and enjoy the bliss with their hair standing on edge and eyes filled with tears of joy . It looks as though they are immersed in nectar . That bliss which they see in their heart and exult thus, is verily you Yourself! (25) 

(The second line has an alternate (paaThabheda), salilotsa.ngita (salila + utsa.ngita). However, utsa.ngati is more appropriate than sa.ngita, both in terms of meaning and grammar! sa.ngita has grammatical problems (it needs to be sa.ngIta which does not fit the meter! It may as well be some printer's mistake originally which got reprinted in newer books.)

त्वमर्कस्त्वं सोमस्त्वमसि पवनस्त्वं हुतवहः

त्वमापस्त्वं व्योम त्वमु धरणिरात्मा त्वमिति च।

परिच्छिन्नामेवं त्वयि परिणता बिभ्रति गिरं

न विद्मस्तत्तत्त्वं वयमिह तु यत्‌ त्वं न भवसि॥ २६॥

You are the sun, the moon, the air, the fire, the water, the sky(ether/space), and the earth (the five elements or `bhUtA's). You are the Self which is omnipresent . Thus people describe in words every attribute as yours . On the other hand, I do not know any fundamental principle or thing or substance, which you are not! (26)

त्रयीं तिस्रो वृत्तीस्त्रिभुवनमथो त्रीनपि सुरान्‌

अकाराद्यैर्वर्णैस्त्रिभिरभिदधत्‌ तीर्णविकृति।

तुरीयं ते धाम ध्वनिभिरवरुन्धानमणुभिः

समस्तं व्यस्तं त्वां शरणद गृणात्योमिति पदम्‌॥ २७॥

O, grantor of refuge and protection! The word `OM' consists of the three letters `a', `u' and `m'. It refers to the three Vedas(Rik, YajuH and SAma), the three states (Jaagrat.h, Swapna, and sushhupti-awakened, dreaming and sleeping),the three worlds(BhUH, bhuvaH and suvaH) and the three gods (Brahma, VishhNu amd Mahesha).It refers to you yourself both through the individual letters as well as collectively; in the latter form (i.e . the total word `OM') it refers to your omnipresent absolute nature, as the fourth state of existence i.e `turIyaM' (sleep-like yet awakened and alert state, as a fully- drawn bow). (27)

भवः शर्वो रुद्रः पशुपतिरथोग्रः सहमहान्‌

तथा भीमेशानाविति यदभिधानाष्टकमिदम्‌।

अमुष्मिन्‌ प्रत्येकं प्रविचरति देव श्रुतिरपि

प्रियायास्मैधाम्ने प्रणिहित-नमस्योऽस्मि भवते॥ २८॥

I salute you as the dear abode of the following 8 names:bhava, sharva, rudra, pashupati, ugra, sahamahAn.h, bhiima, and Ishaana; the `Vedas' also discusses individually about these names . (28) (Also a variation of first and second lines as sahamahAnstathaa.) नमो नेदिष्ठाय प्रियदव दविष्ठाय च नमः

नमः क्षोदिष्ठाय स्मरहर महिष्ठाय च नमः।

नमो वर्षिष्ठाय त्रिनयन यविष्ठाय च नमः

नमः सर्वस्मै ते तदिदमतिसर्वाय च नमः॥ २९॥

O, destroyer of Cupid! O, the three-eyed one! Salutations to you, who is the forest-lover, the nearest and the farthest; the minutest and the biggest, the oldest and the youngest; salutations to you who is everything and beyond everything! (29)

बहुल-रजसे विश्वोत्पत्तौ भवाय नमो नमः

प्रबल-तमसे तत्‌ संहारे हराय नमो नमः।

जन-सुखकृते सत्त्वोद्रिक्तौ मृडाय नमो नमः

प्रमहसि पदे निस्त्रैगुण्ये शिवाय नमो नमः॥ ३०॥

Salutations to you in the name of'Bhava' in as much as you create the world by taking the `rajas' as the dominant quality; salutations to you in the name of `Hara' in as much as you destroy the world by taking the `tamas' as the dominant quality; salutations to you in the name of `MRiDa', in as much as you maintain and protect the world by taking `satva' as the dominant quality . Again salutations to you in the name of Shiva in as much as you are beyond the above-mentioned three qualities and are the seat of the supreme bliss . (30)

कृश-परिणति-चेतः क्लेशवश्यं क्व चेदं क्व च तव गुण-सीमोल्लङ्घिनी शश्वदृद्धिः।

इति चकितममन्दीकृत्य मां भक्तिराधाद्‌ वरद चरणयोस्ते वाक्य-पुष्पोपहारम्‌॥ ३१॥

O, boon-giver! I was very perplexed to sing your praise considering my little awareness and afflicted mind vis-a-vis your ever increasing limitless quality; however, my devotion to you made me set aside this diffidence and place these floral lines at your feet . (31)

असित-गिरि-समं स्यात्‌ कज्जलं सिन्धु-पात्रे सुर-तरुवर-शाखा लेखनी पत्रमुर्वी।

लिखति यदि गृहीत्वा शारदा सर्वकालं तदपि तव गुणानामीश पारं न याति॥ ३२॥

O, great master! Even, if one were to assume that the blue mountain , the ocean, the heavenly tree and the earth are the ink,the ink-pot, the pen and the paper respectively and the goddess of learning (Saraswati) herself is the writer,she will not be able to reach the frontiers of your greatness,however long she were to write! (32)

असुर-सुर-मुनीन्द्रैरर्चितस्येन्दु-मौलेः ग्रथित-गुणमहिम्नो निर्गुणस्येश्वरस्य।

सकल-गण-वरिष्ठः पुष्पदन्ताभिधानः रुचिरमलघुवृत्तैः स्तोत्रमेतच्चकार॥ ३३॥

The best one among all groups(Gandharva?), Pushhpadanta by name, composed this charming hymn in none too short metres, in praise of the great lord who wears the moon in his head(Shiva), who is worshipped and glorified by all demons, gods and sages and who is beyond all attributes and forms . (33)

अहरहरनवद्यं धूर्जटेः स्तोत्रमेतत्‌ पठति परमभक्त्या शुद्ध-चित्तः पुमान्‌ यः।

स भवति शिवलोके रुद्रतुल्यस्तथाऽत्र प्रचुरतर-धनायुः पुत्रवान्‌ कीर्तिमांश्च॥ ३४॥

Whoever reads this faultless hymn of Shiva daily, with pure mind and great devotion, ultimately reaches Shiva's domain and becomes equal to him; in this world, he is endowed with children, great wealth, long life and fame . (34)

महेशान्नापरो देवो महिम्नो नापरा स्तुतिः। अघोरान्नापरो मन्त्रो नास्ति तत्त्वं गुरोः परम्‌॥ ३५॥

There is no God higher than Mahesha; there is no hymn better than this one. There is no `mantra' greater than `OM' and there is no truth or principle beyond one's teacher/spiritual guide . (35)

दीक्षा दानं तपस्तीर्थं ज्ञानं यागादिकाः क्रियाः। महिम्नस्तव पाठस्य कलां नार्हन्ति षोडशीम्‌॥ ३६॥

Initiation(into spiritual development), charity, penance, pilgrimage,spiritual knowledge and religious acts like sacrifices are not capable of yielding even one-sixteenth of the return that will result from the reading of this hymn . (36)

कुसुमदशन-नामा सर्व-गन्धर्व-राजः

शशिधरवर-मौलेर्देवदेवस्य दासः।

स खलु निज-महिम्नो भ्रष्ट एवास्य रोषात्‌

स्तवनमिदमकार्षीद्‌ दिव्य-दिव्यं महिम्नः॥ ३७॥

Kusumadanta(equivalent of Pushhpadanta) was the king of all Gandharvas and he was a devotee of the Lord of lords, Shiva, who wears the baby moon (with a few digits only) in his head . He fell from his glorious position due to Shiva's wrath at his misconduct . It was then that the Gandharva composed this hymn which is the most divine . (37)

सुरगुरुमभिपूज्य स्वर्ग-मोक्षैक-हेतुं

पठति यदि मनुष्यः प्राञ्जलिर्नान्य-चेताः।

व्रजति शिव-समीपं किन्नरैः स्तूयमानः

स्तवनमिदममोघं पुष्पदन्तप्रणीतम्‌॥ ३८॥

If an aspirant for heaven and liberation, worships Shiva,the teacher of gods, at first and then reads this unfailing hymn, composed by Pushhpadanta, with folded hands and single-mindedness, he attains Shiva's abode, being praised by `kinnaras'(a group of semi gods known for their singing talent). (38)

आसमाप्तमिदं स्तोत्रं पुण्यं गन्धर्व-भाषितम्‌।

अनौपम्यं मनोहारि सर्वमीश्वरवर्णनम्‌॥ ३९॥

Here ends this meritorious,charming and incomparable hymn, uttered by the Gandharva, all in description of the great master . (39)

इत्येषा वाङ्मयी पूजा श्रीमच्छङ्कर-पादयोः।

अर्पिता तेन देवेशः प्रीयतां मे सदाशिवः॥ ४०॥

Thus, this worship in the form of words, is dedicated at the feet of Shri Shankara; may the ever-auspicious lord of the gods be pleased with this . (40)

तव तत्त्वं न जानामि कीदृशोऽसि महेश्वर।

यादृशोऽसि महादेव तादृशाय नमो नमः॥ ४१॥

I do not know the truth of your nature and how you are . O, great God! My Salutations are to that nature of yours of which you really are . (41)

एककालं द्विकालं वा त्रिकालं यः पठेन्नरः।

सर्वपाप-विनिर्मुक्तः शिव लोके महीयते॥ ४२॥

Whoever reads this once, twice or thrice (in a day) revels in the domain of Shiva, bereft of all sins . (42)

श्री पुष्पदन्त-मुख-पङ्कज-निर्गतेन

स्तोत्रेण किल्बिष-हरेण हर-प्रियेण।

कण्ठस्थितेन पठितेन समाहितेन

सुप्रीणितो भवति भूतपतिर्महेशः॥ ४३॥

This hymn which is dear to Shiva, has emerged out of the lotus-like mouth of Pushhpadanta and is capable of removing all sins . May the lord of all beings become greatly pleased with anyone who has learnt this by heart and/or reads or recalls this with single-mindedness! (43)

॥ इति श्री पुष्पदन्त विरचितं शिवमहिम्नः

स्तोत्रं समाप्तम्‌॥

आईए और पढ़े और जानें

क्लीक click 

 मंत्र और चालीसा 

हमारा facebook page 

face book